Zanimljiva istorija Srbije – Lepenci pametni graditelji

Lepenski Vir je jedna od najmisterioznijih i najlepših kultura u istoriji civilizacije, nastala u području srpskog dela Dunava. Naši daleki preci su nam ostavili veličanstveno nasleđe koje i danas otkrivamo i kome se divimo.

Naši Lepenci su živeli u  prilično organizovanim zajednicama i naseljima koja su pravili po utvrđenom obrascu.

Svako naselje je imalo otprilike dvadesetak stambenih objekata i najmanje stotinak žitelja. Kuće su ovalne, tipske, pravilno raspoređene, precizno razmeravane i okrenute ka suncu. Svaka ima isti oblik zarubljenog kružnog isečka. Raspoređene su pravilno u redovima oko središta naselja gde se nalazi prostrani trg i velika kuća. Podovi su čvrsti od izdrobljenog krečnjaka. Živelo se u zajednici, jedni pored drugih.

I, kako je rekao Dragoslav Srejović, arheolog koji je otkrio Lepenski Vir, dok ova jedinstvena, originalna i samonikla kultura i u skulpturi ostvaruje remek-dela, u ostalim oblastima Evrope žive po prirodnim zaklonima i šatorima, pretežno od stihijno prikupljene hrane.

Lepenci su bili organizovani, za zimu su pripremali hranu, što je dokaz da su pametno razmišljali. Da bi se preživela zima, skladištili su sušenu ribu, meso i plodove prirode. Ali, Lepenci i podižu sezonske logore gde se koriste izvori hrane i sirovina. Time obezbeđuju hranu ali i  veću ekonomsku dobit. Takođe, raspoređuju rad između sebe i specijalizacije.

Odrasli muškarci činili su mobilnu grupu, ali se i ona delila na podgrupe specijalizovane za lov na određene vrste divljači, za iznalaženje pojedinih sirovina ili za sakupljanje plodova.

U staništu ostaju žene i deca ali i oni imaju zaduženja. To su grupe koje rutinski rade svakodnevne poslove. Grupe za hvatanje kornjača i vodenih ptica, za vađenje krtolastih biljaka ili za preradu pojedinih sirovina.

U neolitu počinje i izrada specijalizovanog lovačkog oružja: harpuni, koštani projektili, teški kameni batovi. Alatke: motike, budaci i sadilice od jelenskog roga.

U neolitu je rad poštovan. To što su delili poslove nije dovelo do sticanja privatnog vlasništva, već do sve veće specijalizacije i isticanja sposobnosti pojedinaca. Na taj način su, verovatno, utvrđivali autoritet pojedinaca koji su uživali posebne povlastice za života i trajno poštovanje posle smrti.  

N.Đorđević
D.Dimitrovska