Zanimljiva istorija Srbije – Urokljive oči predačke

Naši preci, davni stanovnici Srbije bili su strah i trepet za svoje susede. Tribali, Dardani, Serdi kako su ih tada nazivali, živeli su, prema najranijim istorijskim izvorima,  na Balkanskom poluostrvu oko 6. veka p.n.e. i o njima su ispredani mitovi i legende. Konstantin Jireček je zabeležio da je čak i Plinije pisao o „urokljivim očima Ilira i Tribala koje ubijaju“.  

Tribali su živeli na području od Drine do srednjeg toka Dunava u Bugarskoj, južnije od njih su bili Serdi (oko Sofije) a Dardani su naseljavali Kosmet.

U svakom mitu ima pomalo i istine, pa su tako i Tribali bili na lošem glasu zbog toga što su se „preorijentisali“ na brzu zaradu umeto poštenog rada u poljoprivredi i stočarstvu.

Oni odbacuju svoj „staromodan“ sedalački život i zemljoradnju i počinju da se bave pljačkama i ratnim pohodima. Upadaju na tuđe teritorije i dobar deo svojih svakodnevnih potreba podmiruju pljačkanjem. U tom periodu kada im je „privreda“ oslonjena na oružje umesto na motiku, oni postaju moćni i nadaleko poznati,  „ratoborni“ Tribali.

Dobro su organizovani. Imaju svoje poglavare, kneževe, knjeginje, prinčeve. Imaju zakone, pravila i zna se red. Kada umru spaljuju ih u odeći okićenoj zlatnim i srebrnim aplikama. Posebno  se ceni knez i za života i u smrti, kada se u knežev grob stavlja kompletno naoružanje: koplja, strele i štitovi, kao i oružje za borbu izbizla.

Tribali vole da se kite i vole skupoceni nakit. Nose pojaseve od srebrnog lima, srebrne grivne sa  predivnim zmijskim  glavama.

Vole lepe stvari i u kući. Koriste metalno posuđe i umetnički oslikane čaše, vaze i razne posude.

Malo južnije od njih žive Dardanci, jedno od najznačajnijih ilirskih plemena. Oni su manje ratoborni, stabilniji i ostaju vezani za predačku zemlju obrađujući je. Ne vole da ratuju i sa susedima  razmenjuju dobra. Kao i Tribali i oni žive u klasnom društvu gde se poštuju starešine. Grobovi plemenskih starešina su riznice pune zlatnog, srebrnog i ćilibarskog nakita, skupocenih grčkih vaza. Obična „sirotinja, raja“ se sahranjuje na periferiji i u njihovim grobnicama je pronađena tek poneka keramička posuda.

Poglavari i njihove porodice žive u akropolju, utvrđenom naselju, dok u neutvrđenom podgrađu žive seljaci i rudari, možda i oni koji su zbog duga postali robovi.

Ali, ni Dardanci ne mogu da doveka mirno žive. Nemirna su vremena i malo po malo i oni počinju stalno da ratuju sa makedonskim vladarima, koji će vremenomn (od sredine II veka p.n.e.) prerasti u sukobe s nadolazećim Rimljanima.

Pored Tribala i Dardanaca uzdižu se kao moćno  pleme i Autarijati. To je pleme koje nastanjuje predeo od Tare i Lima do Zapadne Morave. Ali, njihov uspon kratko traje, jer već polovinom IV veka p.n.e. napuštaju svoju teritoriju i to zbog jedno krajnje bizarnog razloga.

Rani istoričari su zabeležili da je razlog napuštanja teritorije bila neobična prirodna pojava: umesto kiše, iz oblaka su padale žabe, koje su ubrzo prekrile zemlju, ispunile domove i zagadile izvore, iz zemlje su izbijali otovni gasovi, počela je da se širi bolest.

Štagod da se zaista dogodilo, piscu se ne može osporiti mašta.

Nijedno od moćnih plemena koja su nastanjivala današnju Srbiju nije uspelo da se ujedini i da napravi državu koju bi lakše branili. Tako razjedinjeni postali su lak plen nadolazećim Rimljanima, koji će u narednom periodu pokoriti predele današnje Srbije.

Nebojša Đorđević