Zanimljiva istorija Srbije – Rimsko osvajanje Srbije i izgradnja

Najmoćnija vojska najmoćnijeg carstva, početkom nove ere, osvojila je prostor današnje Srbije. U borbama za osvajanje bilo je nasilja i rušenja – ali Rimljani su gradeći za svoje trupe saobraćajnice i smeštajne zgrade, gradili prostor tadašnje Srbije. Gradili su brzo i kvalitetno zbog čega se njihovo materijalno nasleđe  očuvalo do današnjih dana.

Među prvim stvarima gradili su puteve. Rimski „auto-putevi“  u tadašnjoj Srbiji, protežu se kao i danas, duž Save i Dunava na severu i dolinom Mlave i Morave na jugu.

Nisu se pribojavali ni teških deonica, poput klisura. Građenje puta kroz Đerdap započeli su 33. ili 34. godine i to je bio bez sumnje jedan od najvećih poduhvata. Kasnije, tokom svoje vladavine, Rimljani će ukrotii i moćni Dunav. Ostalo je zabeležno da je čuveni most preko Dunava car Trajan sagradio jer je tako hteo da  pokori neukrotive Dačane. Naše ratoborno pleme povuklo se, tokom najezde Rimljana, preko Dunava u guste i mračne šume, odakle su nastavljali da upadaju i prave probleme osvajačima. Nemoćan i ljut na Dačane, car Trajan se odlučio da ih pokori tako što će im se približiti i to preko mosta.

Za tri godine, od 102. do 105. godine, na osnovu planova jednog od najmoćnijih arhitekata Rimskog carstva, podignut je most preko Dunava. Za toliko bi ga i danas gradili sa svom  savremenom mehanizacijom.

Saobraćajni putevi i  mostovi, građeni su po visokim standardima o čemu svedoči njihovo trajanje kroz vreme. Te moćne i moderne saobraćajnice najpre su služile za transport vojnih trupa, ali zatim i trgovaca i njihove robe, čime je rastao ekonomski značaj.

Najvažniji putevi povezivali su Italiju i zapadne provincije sa Istokom. Postojala je gusta mreža komunikacija između pojedinih naselja, vojnih logora i rudnika. Jedan od tih puteva vodio je iz severne Italije dolinom Save prema srednjem Podunavlju. Kod ušća Save ulazio je u Gornju Meziju, a zatim se kod Viminacijuma delio u dva pravca: jedan put je vodio na jug preko Naisa (Niš) prema Solunu, a drugi je produžavao niz Dunav prema Crnom moru. Saobraćajne raskrsnice od većeg značaja su bile Sirmijum (Sremska Mitrovica) i Nais (Niš).

Zahvaljujući putevima – nastali su i prvi gradovi.  Tada se živelo na selu, uz proizvodnju hrane i živinu i stoku. A onda, uz „auto-puteve“ , na raskrsnicama velikih puteva, pored rudnika ili u blizini starih utvrđenja i rimskih vojnih logora počinju da se naseljavaju rimski građani i isluženi vojnici.

Prvi takav grad na teritoriji nekadašnje Srbije je Sirmijum (Sremska Mitrovica). To je najstariji grad u Srbiji.

Posle Sirmijuma  nastaju Singidunum (Beograd), pa Viminacijum, Horreum Margi (Ćuprija), Naissus (Niš)…

U našim prvim gradovima nisu živeli starosedeoci, naši preci. Oni su se držali sela i svojih sredina, u srodničkim zajednicama i sa svojim kulturnim i socijalnim navikama.  Prvi građani su bili rimski trgovci i doseljenici iz Italije, zapadnih provincija, iz grčkih zemalja, Male Azije i Sirije koji su stigli na naše područje u potrazi za zaradom ili su bili u službi u rimskoj vojsci, ili su se po naredbi careva masovno preseljavali u rudnike. Tek kasnije, u II i III veku, gradskom stanovništvu se priključuju i starosedoci koji su već bili romanizovani.

Stanovnici tadašnjih gradova živeli su na isti način kao što se živelo u gradovima zapadnih provincija. To se zna na osnovu arheoloških istraživanja koja su otkrila ostatke ulica  sa kanalizacijom, temeljima hramova i javnih kupatila. Globalizacija je i tada zahvatala svet na svoj način.

Nebojša Đorđević