Zanimljiva istorija Srbije – Kako su nas osvojili Rimljani

Razjedinjena ilirska plemena, od kojih vode naši neispisani rodoslovi, postaće lak plen Rimljanima čija se zvezda uspinjala na civilizacijskom nebu. Tribali, Dardanaci, Autarijati i druga plemene nastanjena na području današnjeg Balkana, sigurno bi okrenuli tok istorije da su se ujedinili. Ali ta najlakša i u isto vreme najteža osobina sprečila ih je da naprave državu koju bi lakše branili i koja bi mogla da se suprostavi Rimu čije su moćne trupe polako nadirale ka Balkanu.

U toku II veka p.n.e. Rimljani započinju ratove protiv plemena na teritoriji Srbije. U početku su to bili Skordisci, zatim Dačani, pa neustrašivi Dardanci.

Ali postepeno Rimljani tokom I veka p.n.e. stiču prevlast nad ovim moćnim plemenom. Kao i svaki pobednici oni od Dardanaca traže da se obavežu na isplatu određene sume Rimu. Iako su Dardanci položili oružje, Rimljani im ne veruju i, očito, imaju sasvim druge planove za Balkan, koji žele da osvoje. Zato prave intrigu.

Rimski namesnik u Makedoniji Gaj Skribonije Kurion kreće u novi, ovoga puta trogodišnji rat protiv Dardanaca 75-72 godine p.n.e. pod izgovorom da ta suma nije isplaćena Rimu. Taj novi rat, kako su zabeležili hroničari, bio je izuzetno surov. Gaj Kurion, na čelu Rimskih legija, odnosi pobedu i kao prvi rimski vojskovođa stiže do Dunava.

Ali moćni Dunav i još moćnije zaleđe ispunjeno mitovima i strašnim legendama – izgleda su uplašili Rimljane. Rimska vojska se nije usudila da pređe na drugu obalu (levu) Dunava odakle su se pružale nepregledne, guste šume čija je tmina plašila Rimljane. Vojska se okrenula natrag.

Proći će neko vreme još u kome će delimično ilirska plemena uživati u svom miru i poluslobodi a onda će, posle 9. godine p.n.e. i teritorije pobeđenih plemena biti uključene u Rimsko carstvo. Tada je Balkan doživeo prvo osvajanje.

Najpre su Rimljani priključili svojoj državi oblast na donjoj Savi i zapadnu Srbiju, koja postaje provincija Ilirik.

Brutalnost rimske vlasti, regrutovanje mladih  u rimske pomoćne odrede, bezobzirna ekonomska eksploatacija i stalno i prekomerno oporezivanje naroda koji nije znao za porez – podižu ustanak.    

Započinje ga 6. godine n.e. panonsko pleme Breuka u Sremu i Dezidijati u okolini Sarajeva. Pobuna je ubrzo prerasla u jednu od najvećih u Rimskoj istoriji. Borbe u Panoniji su trajale duže od dve godine, ali dugo ratovanje je slabilo snagu ustanika. Iscrpljeni glađu i bolešću, naši Balkanci su se predali Rimljanima. Vođa ustanika Baton, prešao je na stranu Rimljana koji su mu priznali vlast u plemenu, ali je imao obavezu da pomogne u savlađivanju otpora. Ipak, stigla ga je kazna za izdaju pošto je izgubio život. Poslednji otpor je savladan 9. godine n.e.

Ceo Balkan potpašće pod rimsku vlast. Današnji Srem je pripao provinciji Panonija, a zapadna Srbija provinciji Dalmacija, a već posle 15. godine n.e. teritorija Dardanaca, Tribala i Meza ulaze u novoosnovanu provinciju Mezija.

Preko moćnog Dunava čije su mračne šume plašile Rimljane, ostali su samo još Dačani koji su se povukli iza Dunava. Oni nastavljaju sa upadima, praveći velike probleme Rimljanima, zbog čega će se osvajači odlučiti na veliki graditeljski poduhvat. Trajan preko Dunava gradi most između Kostola i Turn Severina koji bi i za današnje prilike  bio  čudo, a kamoli za ondašnje. Građenje je trajalo od 102 – 105. godine, po planovima Apolodora iz Damaska, jednog od najčuvenijih arhitekata Rimskog carstva.

Tako je osvojena i Dakija 107. godine i naši daleki preci potpali su u potpunosti pod rimsku vlast.

Nebojša Đorđević