Štitkovo – Selo zamrznuto u vremenu

Za vreme Nemanjića u selu su se pravili štitovi za njihovu vojsku po čemu je selo i dobilo ime

U blizini Nove Varoši, u uskoj dolini koju stvara reka Tisovica i njen izvor Vrelo, nalazi se selo Štitkovo, poznato i po tome što su u njemu stolovali čuveni knezovi Raškovići, srpske vlastele od pre boja na Kosovu polju.

Štitkovo izgleda kao da je zamrznuto u vremenu, a posebnu autentičnost mu daje i podatak da je i dalje nasanjeno. Kuće, sušare za meso, štale i pomoćni objekti izgledaju isto kao i pre dva veka. Selo je osnovano još početkom 13. veka, a prema legendi, ime je dobilo po “štitovima” jer se u centru nalazila “fabrika” za proizvodnju oružja-štitova. Postoje indicije da je Štitkovo bio gradić još u doba Nemanjića, a legenda kaže da su se u radionicama kovali upravo štitovi za njihovu vojsku.

Sve sačuvane kuće su starovlaškog tipa i potiču s kraja 19. veka, o čemu svedoči i upisana godina gradnje na kućama, a najstarija kuća sagrađena je 1882. godine. Zato je Zavod za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva ovu jedinstvenu etno oazu stavio pod zaštitu države.

Ovde su se zadržali najstariji tipovi kuća i privrednih zgrada, primitivni način stočarenja i proizvodnje oruđa. Kuće su postavljene u nizu, licem okrenute ka crkvi i školi. Same konstrukcije kuća su atipična za seoska naselja, jer su kuće kopije zidanih gradskih kuća iz  XIX veka kakvih još ima po okolnim mestima: Prijepolju, Užicu, Priboju i Novoj Varoši.

Svaka kuća u prizemlju ima podrum koji je zidan od kamena, a meštani tvrde da su podizani na ostacima porušenih dvora knezova Raškovića, što je moguće jer su kameni blokovi mnogo bolje i lepše obrađeni nego što je uobičajeno. Na podrumima se uočavaju prorezi koji su služili kao puškarnice,a korišćeni su i kao dućani, mehane, pekare, a u jednoj je bila i kovačnica. Gornji spratovi kuća su napravljeni od borovih brvana, dugih 12 metara, koji nisu strugani, već tesani sekirom i ima ih petnaestak. Krov je na četiri vode sa pokrivkom koja je bila od kamenih ploča koje i sada stoje, a donošene su iz majdana Maće kod Ivanjice.

Kako doći

Ukoliko dolazite iz pravca Beograda,  desetak kilometara posle Kokinog broad i neposredno pre ulaska u Novu Varoš, unaselju Branoševac, dočekaće vas znak sa mnogo imena poput Božetića, Štitkova, crkve Dubnice… Skrenete levo i pustite da vas put odvede na odredište. Put je uzak, ali je asfaltiran, a sa obe strane protežu se prelepe leje četinara, karakterističnih za ovaj kraj.