Banje u Srbiji – Zvonačka Banja

Geografski položaj
Zvonačka Banja dobila je ime po selu u čijoj blizini se nalazi, selu Zvonce. Smeštena je u neposrednoj blizini granice sa Bugarskom, na jedinstvenom prirodnom području koje je ispunjeno veličanstvenim prirodnim lepotama kao što su zakonom zaštićena klisura reke Jerme, u kojoj možete videti gnezda surog orla, greben od titonskog krečnjaka Asenovo Kale (1032m nadmorske visine), kao i krečnjački vrh Staža (1071m nadmorske visine). Od Pirota je udaljena svega 40 kilometara, od Dimitrovgrada 30, a isto toliko i od Babušnice. Od prestonice Srbije, Beograda, Zvonačka Banja je udaljena 360 kilometara u pravcu jugoistoka. S obzirom na namorsku visinu od 630 metara, na kojoj se nalazi ovo prelepo prirodno lečilište, Zvonačka Banja se ubraja u najviše banje naše zemlje. Zbog nadmorske visine i prirode koja je okružuje, vazduh u Zvonačkoj Banji izuzetno je čist i svež, a prisutna je i specifična ruža vetrova. Sve ovo čini da je Zvonačka Banja, pored toga što je banjsko, istovremeno je i klimatsko i vazdušno lečilište – jedan pravi prirodni, lekoviti raj.

Istorijat
Zvonačka Banja se razvila na naslagama bigra koji je istaložen iz banjske termomineralne vode bogate kalcijum-karbonatom. Iznad Banje, koja je na strmoj dolinskoj strani potoka Blatašnice, pritoke Jerme, diže se 1.071 m visok krečnjački vrh Staža, a naspram nje 1.032 m visoko Asenovo kale, izgrađeno od masivnih titonskih krečnjaka. Termomineralne vode Zvonačke Banje bile su poznate Rimljanima za vreme njihove vladavine ovim delom naše zemlje. Za vreme građevinskih radova 1903. i 1926. godine otkriveni su ostaci basena, podna keramika, jedna spomen ploča, metalni novac i ostaci jednog hrama. Uređenje banje u vezi je sa razvijenim rudarstvom u okolini, što je čest slučaj u Srbiji. Tokom srednjeg veka Zvonačka Banja je služila lokalnom stanovništvu. Ima podataka o postojanju župe Zvonce, ali nema dovoljno dokaza da se zaključi da je njeno središte bilo u Banji. Materijalnih tragova iz vreme vladavine Turaka ovde nema. Banja se posle godina stagnacije, počinje obnavljati između 1903. i 1926. godine.

Termominelarni izvori
Izvori tople, mineralne, lekovite vode u Zvonačkoj Bajnji izviru sa dubine od oko 550 metara i temperature su oko 28°C. Zvonačka Banja se pominje u knjizi “Lekovite vode i klimatska mesta u Kranjevini Srba, Hrvata i Slovenaca” iz 1922. godine, ali nema podataka o hemijskom sastavu vode. Iz 1939. godine potiču podaci o radioaktivnosti banjske vode, a prva specijalna hemijska analiza ovih voda urađena je 1976. godine, koja je specifikovala lekoviti sastav ovih voda. Glavni hemijski elementi kojima su bogate ove vode su natrijum, magenzijum, kalijum, kalcijum, barijum, jod, litijum, fosfor, stroncijum, bakar i mangan. Vode sa ovih izvora klasifikuju se kao oligomineralne slabo sulfatne hipoterme.

Neki od termomineralnih izvora su kaptirani i koriste se kako za punjenje bazena i za lekovite kupke, tako i za potrebe hotela koji se nalazi u Zvonačkoj Banji, a postoji i česma sa ovom lekovitom vodom.

Sport, rekreacija i kultura u Zvonačkoj Banji
Zvonačka Banja je mesto koje će učiniti da zaboravite na vaše svakodnevne brige i probleme i koje će vam doneti duševni mir, mesto koje vas ponovo spaja sa prirodom i vraća vam harmoniju duše i tela koju ste najverovatnije, poput većine ljudi, izgubili. Pored toga što u njoj možete dobiti adekvatne medicinske lekovite tretmane, u Zvonačkoj Banji možete uživati i u mnogim turističko-sportskim aktivnostima poput lova, ribolova, raznih sportova sa loptom (u Zvonačkoj Banji postoji nekoliko terena za odbojku, tenis, košarku i mali fudbal), plivanju (otvoreni olimpijski bazen), planinarenju živopistnih terenima neverovatne lepote (planine, vrhovi preko 1000 metara nadmorske visine, klisure, kanjoni), speleologiji (mnoštvo je pećina u ovim krajevima, najčuvenija je Vetrena dupka sa hodnicima čija ukupna dužina iznosi 4 kilometra). Ukoliko vas zanimaju kulturno istorijski sadržaji, okolina Zvonačke Banje takođe ima mnogo toga u ponudi – manastir Paganovo iz 14. veka, koji je uvršten u svetsku kulturnu baštinu i pod zaštitom je UNESKO-a, a tu su i manastiri Temska i Sukovo.