Banje u Srbiji – Niška banja

Locirana na šumovitim obroncima Koritnjaka, u prostranom zelenilu istoimene park-šume u podnožju Suve planine, Niška Banja predstavlja idealno mesto za odmor, rekreaciju i lečenje. Na prostoru banje pronađeni su ostaci neolitske civilizacije iz 3.300 godine pre nove ere. Ostaci rimskog kupatila sa dva bazena ukrašena bogatim mozaicima svedoče da je Niška banja bila poznato lečilište još u antičko doba. Voda iz banje dopremana je u terme i bazene u Medijani, luksuznoj rezidenciji rimskih careva iz doba Konstantina Velikog. Tokom otomanskog perioda veliki turski vladar Sulejman Veličanstveni na svom putu ka Beogradu i Beču, boravio je u Niškoj Banji. Nakon toga, banja je dugo bila carski konak, a mnogi putopisci pisali su o lekovitosti njenih izvora, divljini koja je skriva i mermernim bazenima, preživelim još iz vremena Rimljana.

Niška Banja se do sredine 18. veka transformisala u uređeno naselje, a u njoj su izgrađena i rekonstruisana kupatila hladne i tople mineralne vode. Po uzoru na mondenske evropske banje Niška Banja je tokom četvrte decenije 20. veka svoj rast i razvoj prilagođavala trendovima, zbog čega je bila popularno odmaralište bogatih trgovaca, politačara, fabrikanata, ali i običnog naroda. Nova faza izgradnje Niške Banje počinje nakon Drugog svetskog rata, kada je renovirano i dovršeno više hotela, uključujući hotele „Ozren“ i „Srbija“, a 1954. godine otvoren je „inhalatorijum“, koji je bio prvi objekat tog tipa na području celog Balkana. Od tada počinje period intenzivne gradnje u Niškoj Banji, pa su tako novoizgrađene vile, prodavnice, restorani i hoteli, proširili turističku ponudu i donele joj titulu jedne od najvećih i najposećenijih banja u Srbiji. U Niškoj Banji se nalazi i „Kraljeva vila“, u kojoj je svojevremeno boravio kralj Aleksandar Karađorđević. Mada je meštani nazivaju „Kraljeva vila“, ova vila pripadala je dvorskom advokatu Jovanu Todoroviću, a ime je dobila zbog toga što je Aleksandar Karađorđević u njoj često boravio.

Lečenje u Niškoj Banji

Bogatstvo Niške Banje sastoji se od 5 termomineralnih lekovitih izvora – Glavno vrelo, Suva Banja, Školska česma, Banjica i Pasjača i prirodnog mineralnog blata – peloida. Dva od ovih 5 izvora (Glavno vrelo  i Suva Banja), spadaju u topla radioktivna vrela, što Nišku Banju čini jednom od najradioktivnijih srpska prirodna lečilišta. Ova dva radioktivna izvora razlikuju se po temperaturi i kapacitetu, dok oba izvora izbijaju iz krečnjačkih stena. Glavno vrelo ima veliki prosečni kapacitet od oko 50 litara u sekundi, dok je njegov maksimum oko 120 litara u sekundi. Suva Banja, s druge strane, je promenljivog kapaciteta, koji je u rasponu od 14 do 42 litara u sekundi. Temperatura Glavnog vrela iznosi 39 ̊C, pa ne poguduje svim bolesnicima. Ipak u periodu topljenja snega, temperatura ovog vrela može da se spusti i na 28 ̊C. Ova voda je visokomineralna i sadrži natrijum, kalcijum, magnezijum i kalijum, kao i više različitih anjona, od kojih su najzastupljeniji hidrokarbonat, sulfat, hlor i nitrat. Suva banja je hladnija, ali ima i veće količine olova i bakra, a u njoj je moguće naći i tragove urana. Dva izvora daju radioaktivnu vodu, a najradioaktivnija voda je voda Školske česme, čija je temperatura 17, 2 ̊C. Sve izvorske vode Niške Banje su radioaktivne, i ujedno bogate gasovima.

Niška Banja je preporuka svih medicinskih stručnjaka u okviru rehabilitacije nakon operativnog lečenja i postraumatskih stanja. Lečenje u Niškoj Banji sprovodi se, između ostalog, kupanjem u radioaktivnoj vodi, ispijanjem mineralne vode, inhaliranjem, a tu su i kinezi terapija, elektro terapija i terapija peloidom. Posebno se preporučuje kod kardiovaskularnih bolesti (koronarna bolest, arterijska hipertenzija, srčane mane, bolesti perifernih krvnih sudova), bolesti lokomotornog aparata (zapaljenski, vanzglobni, degenerativni i metabolički reumatizam, sistemske bolesti vezivnog tkiva, osteoporoza), rehabilitacija bolesnika posle ugrađivanja endoproteze kuka i kolena, kod posttraumatska stanja, zapaljenskog i funkcionalnog steriliteta,           bolesti respiratornih organa, stanja posle hirurške revaskularizacije miokarda, kao i stanja nakon operacija na otvorenom srcu.

Pored zdravstvenog, u banji je vrlo razvijen i rekreativni turizam. Posetiocima su dostupni tereni za tenis, košarku, rukomet, mali fudbal, a za one malo hrabrije, tu je i paraglajding. Niška Banja je okružena brojnim prirodnim lepotama, stoga ne smete propustiti izlet do Sićevačke klisure – kanjona reke Nišave i Jelašničke klisure, posebnog rezervata prirode.